MILJAN RAŠIĆ - DRUŠTVO ROMA ZAJEČAR

1

Romi su narod koji imaju značajnu istoriju i kulturu

Oni su narod indijskog porijekla, a njihova postojbina je Pendžab, koji se nalazi na sjeverozapadu Indije.

“Romi” sebe tako nazivaju vijekovima što u prevodu ta riječ znači čovjek. Nazivanje nekog „ciganinom“ doživljava se kao pokušaj vrijeđanja, jer se ovaj termin povezuje sa lutalicom, kradljivcem, čovjekom u čije se poštene namjere sumnja. U jeziku većinske populacije riječ „ciganin“ koristi se isključivo u pežorativnom značenju.  Romi nemaju svoju državu – istina, ali Romi su narod koji imaju značajnu istoriju i kulturu. Oni su narod indijskog porijekla, a njihova postojbina je Pendžab, koji se nalazi na sjeverozapadu Indije. Romi su tradicionalno nomadski narod, nemaju svoju kulturu. Značajnu istoriju, kulturu i druge vremenom su se izgubile ali su, ipak ostale zapisane u sjećanju ovog naroda. Obrada metala je jedan od najvažnijih zanata i smatralo se da je to isključivo obiležje romske kulture. Izrađuju između ostalog verige, bakrače i grebene. Obrada drveta je specifičan romski zanat, od drveta izrađuju korita, vretna, kašike, karlice i slične predmete. Muzika, koju mnogi vide kao glavno obelježije romske kulture, zapravo je vještina i zanat, jedna od romskih strategija preživljavanja. Pored sopstvene romske muzike, Romi su imali i još uvijek imaju veliki uticaj u evoluciji flamenko muzike i plesa.

Romska zastava (Izvor: internet)

Svetski dan Roma se proslavlja od 8. aprila 1974. godine, kad su se Romi prvi put na Svetskom kongresu Roma u Londonu odlučili da krenu putevima brže emancipacije i napretka. Na tom Kongresu su donete i odluke o himni ( “Đelem, đelem “) i zastavi („crveni točak na pozadini zelene i plave boje) Roma.

Još jedna od predasuda je, da Romi žele da žive u izdvojenim naseljima i navikli su da žive u barakama koje su napravljene od otpadnog materijala, a istina je sasvim suprotna.

Romi ne žele da žive u izdvojenim naseljima, međutim bili su prinuđeni da se nastanjuju izvan naselja u kojima živi neromsko stanovništvo, jer nisu prihvaćeni kao ravnopravni građani. Romi ne žele da žive tako. Teško dolaze do zaposlenja pa samim tim i do mogućnosti da stvore bolje uslove življenja. Ipak, postoji manji broj Roma koji su izgradili kuće od čvrstog materijala i stvorili pristojne uslove življenja.

Takođe, jedna od zabluda je i da Romi ne žele da se školuju. Neobrazovanost Roma je posledica društvene izolacije, siromaštva i tradicije koja se postepeno ali sigurno mijenja. Sve više Roma završava školu i sve ih je više zainteresovano da se obrazuje. Obrazovanje se vidi kao šansa da se obezbedi bolji život . Veliki broj romskih roditelja želi da školuje svoju djecu, jer izlaz iz bijede vide kroz obrazovanje.

Ono što se vezuje za Rome u narodu  jesu, laž i krađa. Ove negativne osobine su nepravedno postale deo karakterne slike o Romima. Romski narod visoko ceni i poštuje moralne vrednosti i poštenje. Romska zajednica je jako tradicionalna i patrijarhalna sa strogim moralnim kodeksom. Svako odstupanje biva najstrožije osuđivano od cele zajednice. Romkinje i Romi ne lažu ni više, ni manje od ostalih društvenih grupa u sličnim životnim uslovima. Često čujemo i da su Romi lijeni, ne žele da se zaposle. Istina je da su Romi nezaposleni, ali to ne podrazumijeva i da su lenji. Zapravo, Romi/kinje nisu poželjni kao radnici u većini društvenih institucija, privatnih radnji, ugostiteljskih objekata. To znači da se društvo nije pobrinulo da obezbijedi uslove za njihovo obrazovanje i zapošljavanje.

Ilustracija (Izvor: internet)

Ilustracija (Izvor: internet)

Zbog toga su prisiljeni da sami pronalaze poslove da Romi nisu lijeni i da žele posao govori činjenica da i oni sa školom prihvataju poslove koje većina ne želi da radi. Stanje opšte nezaposlenosti se često, kroz prizmu netrpeljivosti i netoleranciji prema Romima tumači kao lijenost. Svjedoci smo i priča da jedino što Romi umiju da rade je da pjevaju i sviraju, sve Romkinje gataju – proriču sudbinu, ali ne gataju sve Romkinje, već samo pojedine žene, često iz zabave kao i neromkinje. Istina je da danas neke Romkinje koriste ovu predrasudu kako bi zaradile za preživljavanje svojih porodica, predviđanja i pogađanja sudbine iako ne postoje nikakvi dokazi za to. Romi su opasni, na primer: „Odneće te ciganka“.

Veliki broj ljudi većinske populacije na ovakav način “odneće te ciganka“ plaše svoju djecu i samim tim usađuju negativno mišljenje, stav kao i strah od Roma. Ne treba, na ovako pogriješan način vaspitavati decu i širiti predrasude o drugim ljudima. Potom, Romi su prljavi. Prljavština se ne može smatrati osobinom jednog naroda, već posledicom ekstremnog siromaštva koje vlada u pojedinim romskim kućama, bez minimalnih osnova za normalan način života, bez instalirane vode, struje, sanitarnih čvorova. Izjave ovog tipa “Romi su prljavi„ jesu posljedica, ne samo ne­po­zna­vanja romske zajednice, vec netoleranciji koja se uvek čita kroz izraze odnosno jezik je­dne nacije. Kada sagledamo sve ove nabrojane predrasude koje nas vijekovima okružuju i sputavaju u integraciji, šta zapravo mozemo zaključiti iz svega ovoga!?

 

 

 

Autor: Miljan Rašić (Predsjednik Udruženja „Društvo Roma Zaječar“)

Izvor: http://temporadio.rs/predrasude-o-romima-kroz-vekove/

Comments are closed.