ERGO Network poziva evropske i nacionalne donosioce odluka da hitno i ulože u inkluzivno i pristupačno stanovanje, sistematski se bore protiv anticiganizma, podrže lokalne pokrete i organizacije koje svakodnevno rade na zaštiti romskih prava.
Zaharna Fabrika, poznata i kao “Fabrika šećera”, naselje je u glavnom gradu Bugarske, Sofiji, u kojem romska zajednica živi već više od osam decenija. Ovo neformalno naselje, koje je preživjelo brojne decenije isključenosti i institucionalnog zanemarivanja, doživjelo je 15. aprila 2025. godine jedno od najbrutalnijih prisilnih iseljenja u novijoj istoriji. Uprkos odluci Evropskog suda za ljudska prava, gradske vlasti Sofije pristupile su rušenju više domova, ostavivši preko 200 Roma bez krova nad glavom.
Ovaj čin nije samo napad na jedno naselje, već i odraz dubljeg sistemskog problema s kojim se Romi u Bugarskoj, ali i širom Evrope, suočavaju svakodnevno – nesigurnost stanovanja, pravna nevidljivost i institucionalni anticiganizam. Prema podacima, više od 70% romskih naselja u Bugarskoj nema formalno priznato vlasništvo nad zemljištem, prostorno planiranje ili osnovnu infrastrukturu. To su posljedice dugogodišnje diskriminacije, nepravednih zakona i političke nevoljnosti da se pronađe rješenje.
Nakon iseljenja, porodice iz Zaharna Fabrika bile su primorane da žive u improvizovanim šatorima, bez osnovnih uslova za život i bez vode, sanitacije i zdravstvene zaštite. Situacija se dodatno pogoršala kada su hemijski toaleti, koji su privremeno bili postavljeni, uklonjeni bez ikakvog objašnjenja. Pokušaji mještana da uspostave dijalog s lokalnim vlastima rezultirali su prijetnjama sudskim postupcima. Lokalna i nacionalna vlast u potpunosti je zakazala u pružanju pomoći ovim porodicama.
Kako prenosi ERGO Network, nekoliko organizacija, uključujući Integro Association, ATD Fourth World, Trust for Social Achievement i Roma for Democracy, reagovalo je pružanjem hitne pomoći, ali i pokretanjem inicijativa za sistemsku promjenu. Integro je objavio zvaničnu izjavu i pokrenuo peticiju upućenu donosiocima odluka, kojom se traži hitna intervencija i poštovanje osnovnih ljudskih prava Roma.
Situacija u Zaharna Fabrika predstavlja poziv na buđenje za institucije širom Evrope. Ovo nije izolovan slučaj – već simptom šireg problema koji zahtijeva hitnu, temeljnu reformu politika stanovanja. Kako navodi ERGO Network, “potrebna je pravedna i inkluzivna stambena strategija koja stavlja ljudsko dostojanstvo ispred birokratskih prepreka.”
ERGO Network poziva evropske i nacionalne donosioce odluka da hitno i ulože u inkluzivno i pristupačno stanovanje, sistematski se bore protiv anticiganizma, podrže lokalne pokrete i organizacije koje svakodnevno rade na zaštiti romskih prava.
Prevedeno
IZVOR: ERGO Network