"Pripadnici romske i egipćanske zajednice mogu biti obuhvaćeni Mjerama podrške privredi i građanima isključivo ukoliko ostvaruju neko od navedenih prava shodno Zakonu o socijalnoj i dječijoj zaštiti”, kazala je za portal RomaNet Milena Lipovina-Božović, državna sekretarka u Ministarstvu ekonomskog razvoja.
“Dobio sam paket hrane i hemije, malo brašna. Neću da kažem da nismo, ali to je bilo od nevladine organizacije jednom otkako je pandemija krenula. Novac nikakav nisam dobijao. To je sve što smo dobili otkako je korona krenula. Socijalnu pomoć ne primam, jer ništa od dokumenata nemam. Nikakav status. Molio bih vlasti da nešto gledaju i pomognu nas. Kad bih barem obrok u Narodnoj kuhinji imao, to bi me spasilo”, kaže za RomaNet portal Ramiz Krasnići, lice bez dokumentacije koji je u Crnoj Gori već 15 godina.
Ramiz Krasnići (Foto:RomaNet)
Sličnu priču ima i Merita Dautaj, koja je u Crnu Goru došla iz Peći kada je imala samo šest godina. Sada je majka sedmoro djece, a svo vrijeme živi bez regulisanog statusa.
“Nijedno od djece nema riješen pravni status, nemaju ništa od dokumenata. Muž je predao prije 2-3 godine, ali nikakav odgovor nismo dobili, tako da još čekamo. Ne primamo socijalnu pomoć, nego bogme živimo od onoga što nađemo u kantama. Tek kad je korona krenula, primili smo dva paketa hrane i hemije, ali šta je to na nas ovoliko? Ne traje ni pet dana. Nego eto, barem smo nešto dobili.”
Merita Dautaj (Foto: RomaNet)
Prolazi i druga godina od početka pandemije korona virusa. Osim zdravlja na koje je korona udarila svom snagom, ugrožen je i ekonomski opstanak građana i privrede. Vlada kroz pakete pomoći pokušava da sanira posljedice epidemije i pomogne građanima i privredi da uhvate vazduh nakon dugotrajne borbe sa korona krizom.
U tom pravcu Vlada je do sada usvojila pet paketa pomoći građanima i privredi, koji su između ostalog podrazumijevali pružanje novčane pomoći ugroženim kategorijama stanovništva, korisnicima materijalnog obezbjeđenja porodice, nezaposlenima koji su na birou, penzionerima, korisnicima prava na ličnu invalidninu i drugima koji bez pomoći ne mogu.
Međutim, osmišljene da pomognu najsiromašnijima, mjere podrške zaobišle su one kojima su najpotrebnije. Brojni pripadnici romske i egipćanske populacije žive u neformalnim naseljima bez vode i struje, nemaju regulisan pravni status, a jedine prihode ostvaruju u neformalnoj ekonomiji najčešće sakupljanjem sekundarnih sirovina ili radom za nadnicu. Svi ovi prihodi, ionako niski i nedovoljni, su za vrijeme epidemije nestali.
Na ovaj način grubo se krši princip socijalne pravde koji država zvanično proklamuje, a najsiromašnije ostavlja prepuštene sam sebi i gurnute u još dublje siromaštvo.
Iako nemaju dokumentaciju i pravni status, ovi ljudi su tu među nama, žive u našim gradovima, dijele sudbinu svih nas. Upravo njima bi država morala da pomogne, da “zažmuri” na procedure barem dok traju ovi vanredni uslovi života.
Do Vlade, prethodne ali i sadašnje, nijesu doprli ni apeli brojnih organizacija civilnog društva, pa i međunarodnih organizacija da se podrška tokom epidemije pruži svima bez obzira na status. Vladine mjere odnose se, kako su za naš portal kazali iz Ministarstva ekonomskog razvoja, na ranjive kategorije stanovništva i to određene kategorije koje su prepoznate Zakonom o socijalnoj i dječijoj zaštiti.
“Kao što vam je poznato Zakonom o socijalnoj i dječijoj zaštiti nije moguće prepoznati nacionalnu, vjersku ili bilo koju drugu pripadnost, pa ni egipćansku i romsku. Pripadnici romske i egipćanske zajednice mogu biti obuhvaćeni Mjerama podrške privredi i građanima isključivo ukoliko ostvaruju neko od navedenih prava shodno Zakonu o socijalnoj i dječijoj zaštiti”, kazala je za portal RomaNet Milena Lipovina-Božović, državna sekretarka u Ministarstvu ekonomskog razvoja.
Drugim riječima svi oni koji nijesu u sistemu odnosno evidencijama Centara za socijalni rad i lokalnih samouprava, a takvih je mnogo u romskoj zajednici, ostali su bez bilo kakve pomoći države.
U romskom i egipćanskom civilnom sektoru kažu da veliki broj porodica koje žive u bijedi i siromaštvu nije dobio dovoljno pomoći, a neke čak ništa od početka korona krize.
Iz organizacije “Udruženje Egipćana” iz Tivta smatraju da je više porodica uskraćeno za osnovne životne potrebe zbog statusa ili zato što nijesu korisnici prava na materijalno obezbjeđenje porodice, iako se kako kažu, nalaze u stanju ugroženosti zbog kovida.
Više porodica iz Tivta uskraćeno za pomoć zbog statusa ( Foto: Internet)
“Za vrijeme epidemije opština Tivat je dezinfikovala naselje “7.jul” sa cisternama i podjelili su rukavice i maske, s tim što nisu to uradili u ostalim naseljima, Gradiošnici i Lovanji. Zbog čega je to bilo tako ne znamo pravi razlog. Paketi hrane su podijeljeni samo onima koji primaju MOP, njih 20 porodica i to dva puta, iako ima 100 porodica koje nisu na MOP i nijesu primili pakete”, ispričao je za naš portal Džafer Brahimi, predsjednik organizacije “Udruženje Egipćana”.
Ni druge vrste pomoći nijesu stigle do svih kojima su bile potrebne, kaže Brahimi, i ističe da je jedino civilni sektor dijelio pomoć svima bez obzira na status.
“Oni koji su na birou za nezaposlene, njih 20 primili su novčanu nadoknadu dva puta. Dok je organizacija Help dva puta dijelila pakete hrane i higijene svim porodicama, tačnije za njih 120”.
Pitali smo i ostale organizacije koje se bave problemima romske i egipćanske zajednice za komentar na Vladine mjere pomoći, međutim odgovor nijesmo dobili.
Dejvid Sejdović iz NVO “Ruka prijateljstva” smatra da je romski narod izostavljen kada je riječ o paketima pomoći koja je vlada do sada donijela.
“Zamislite da oni koji su na biro rada, a primaju neku novčanu naknadu su primili svega 11 eura. Ovo je bruka crnogorskog društva”.
Romski narod zapostavljen od Vlade smatra Dejvid Sejdović ( Foto: facebook)
On smatra da nažalost ima dosta pripadnika romske populacije koji zloupotrebljavaju svoj status.
“Oni Romi koji su se dobrovoljno vratili na Kosovo opet se vraćaju u Crnoj Gori i njih nema na sistemu i teško mogu da dobiju neki status. Samo da podsjetim da kada su se vratili u Kosovo dobili su kuću i imanje kao i mehanizaciju, pa su nakon par godina prodali to i vraćaju se u Crnoj Gori. To su oni koji zloupotrebljavaju status i onda kažu da nema dokumenta i da im niko ne pomažu”.
Sejdović ipak smatra da kada je u pitanju vanredno stanje i epidemija koja hara, da svaka osoba bez obzira na to da li ima status ili nema, treba da dobije osnovnu neophodnu pomoć za preživljavanje ili opstanak.
On napominje da se mnogo više pažnje u naporima države posvećuje raseljenim Romima sa Kosova, a da se potrebe domicilnog romskog stanovništva zanemaruju.
Sejdovića brine činjenica da prilikom kreiranja mjera pomoći u prethodnoj Vladi niko iz institucija nije konsultovao romsku zajednicu.
“Na svaka bitna pitanja koja je od velikog značaja, naša organizacija od samog postojanja nijedanput nije bila pozvana na davanje mišljenja ili konsultacije ni sa jedne adrese institucije sistema, ustanova, resora, uprava na državnom nivou, a kamoli s Vladom Crne Gore”.
Država, kaže Sejdović ignoriše zahtjeve Roma i često uopšte ne razmatra ono što im predstavnici zajednice predlažu ili za šta se obraćaju institucijama.
“Ima dosta Roma koji su predali zahtev državi za jednokratnu novčanu pomoć. Vjerovali ili ne, više od 8 mijeseci je prošlo i još nisu dobili jednokratnu novčanu pomoć čak ih ni obavjestili nisu da li je prihvaćen zahtev ili odbijen”.