Neki od najugroženijih ljudi na svetu optuživani su za širenje koronavirusa i mogli bi da propuste vakcinaciju zbog svog pravnog statusa
Prema navodima konzorcijuma nevladinih organizacija i aktivista za građanska prava, lažni narativi o koronavirusu su bili oružje kojim se ciljaju manjine bez državljanstva širom svijeta. Novi izveštaj, koji je objavio konzorcijum Covid-19 urgentni fond za apatridiju, naglašava na koji način su bili žrtve napada i okarakterisani kao prenosioci infekcije, uprkos tome što nema dokaza za takve tvrdnje.
„To je direktno iz autoritarnog priručnika“, rekla je Amal de Chickera, ko-direktor Instituta za apatridiju i inkluziju i autor dokumenta. „Tamo gdje vlade nisu uspjele da zaštite svoje građane, pokušale su krivicu svaliti na manjinske zajednice.“
De Chickera je izložio kako su islamofobne rulje napale muslimanska naselja Rohingia u Indiji, podstaknute uverenjem da su izbeglice odgovorne za rast stope zaraze.
„Ti ljudi su viđeni kao drugi, i stoga je bilo lakše bojati se od zaraze virusom sa njihove strane“, rekao je.
Na Zapadnom Balkanu za širenje virusa krive se i romske zajednice, među kojima su hiljade osoba bez državljanstva. Ljudi poput Nevenke Kapičić – koordinatorke projekta u Phiren Amenci, mreži aktivista koji rade na borbi protiv marginalizacije Roma – veruju da je ovo dovelo do toga da su romske zajednice izolovane, označene kao prijetnja javnom zdravlju i podvrgnute strožem tretmanu u odnosu na većinsku populaciju.
Kapičić je opisala kako je pandemija otkrila „ekstremni anticiganizam“ u regionu, koji se u velikoj mjeri oslanja na stereotipe o Romima kao nehigijenskim.
Njen tim je gledao kako komentari preplavljuju internet „spontanim i opasnim narativima“, stigmatizujući Rome i kriveći njihove zajednice za regionalno širenje bolesti. Proglašeno je da imaju previše dece, koja su opisana kao „zaraznija“ od drugih, i rečeno je da se neće pridržavati istih mjera, kao i svi ostali.
U martu i aprilu 2020. godine, romska naselja u Slovačkoj i Bugarskoj bila su zapečaćena od ostatka stanovništva policijskim kontrolnim punktovima. Aktivisti su mjere osudili kao prekomjerne, agresivne i neregularne.
„Nisam vidio ozbiljne napore koji bi opravdali ovakav tretman“, rekao je De Chickera.
U Hrvatskoj migranti, koji su pokušali da pređu granicu iz Bosne i Hercegovine, su bili na sličan način žrtve: granične patrole prskale su im crvene krstove po glavama, navodno im govoreći da je to “lijek” za virus, a usput uništavali njihova lična dokumenta.
Izveštaj takođe razmatra način na koji su riješene neke od ovih predrasuda. Vlada balkanske države Crne Gore je u početku na romsku zajednicu gledala kao na potencijalnu prijetnju, ali lobiranje zagovaračkih grupa dovelo je do spoznaje da su ljudi bez državljanstva, koji često žive u gusto naseljenim područjima i nemaju pristup zdravstvenoj zaštiti, ranjiviji na virusa i, prema tome, treba dati prioritet vakcinaciji.
Izveštaj je drugde u svijetu naglasio kako su milioni osoba bez državljanstva isključeni iz pristupa programima imunizacije. Zajednice Rohingia u Indiji, Bangladešu i Maleziji još uvijek čekaju da im se dodijele vakcine, a ljudi bez državljanstva u Libanu – od kojih su mnogi rođeni od stranih očeva i libanskih majki, koji ne mogu legalno da prenesu državljanstvo na svoju djecu – trude se da se registruju putem online nacionalnog portala. U utorak je UN-ova agencija za izbeglice upozorila da bi ljudi bez državljanstva širom svijeta mogli propustiti vakcinaciju zbog nedostatka ličnih dokumenata ili državljanstva.
„Pandemija je otkrila puno skrivenih, usijanih tenzija i predrasuda“, rekao je De Chickera. „Veoma je obeshrabrujuće vidjeti ljude koji se smatraju statistikom i isključeni su samo zato što nemaju određeni pravni status.“